İhracat Prosedürleri

İHRACAT PROSEDÜRLERİ NELERDİR ?
 
İhracat Prosedürlerini Nasıl Özetleyebiliriz?
İhracat işlemelerinde izlenecek prosedürler;
􀀹 İhracat Yapılacak Ülkeye ,
􀀹 İhracat Şekline,
􀀹 İhraç Edilecek Ürüne,
göre değişmektedir.
İhracatı yapacağımız ülkeye, ihracat şekline ve ihraç ürününe göre hazırlanacak belgeler ve izlenecek prosedürler farklı olabilmektedir. Ancak her üç durumun da gözden geçirilerek ihracatın gerçekleştirilebilmesi için izlenmesi gerekli prosedürün belirlenmesi ve aşama aşama izlenmesi gerekmektedir.
İhracat Yapılacak Ülkeye Göre İşlemler Nelerdir?
İhracatın yapılacağı ülkeye göre işlemler;
• Ülkemizde kredi karşılığı kurulan tesislerin bedelinin malla geri ödenmesine ilişkin aramızda “özel hesap” bulunan ülkelere yapılacak ihracatta, 
• Türk ihraç ürünlerine kota uygulayan ülkelere yapılacak ihracatta,
• Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelere yapılacak ihracatta,
• EFTA ülkelerine (İsviçre, Norveç, İzlanda, Lihtenştayn) ve serbest ticaret anlaşmaları (STA) kapsamında yapılacak ihracatta,
• İki ve çok taraflı kredi anlaşmalarımızın bulunduğu ülkelere bu kapsamda yapılacak ihracatta,
• Genel Preferanslar Sistemi (GSP) kapsamında Türkiye’ye tavizli gümrük oranları uygulayan ülkelere yapılacak ihracatta, 
• BM kararlarına göre ambargo uygulanan ülkelere ihracatta, (Libya’ya petrol ekipmanları ihracatı ambargo kapsamındadır.)
• Tek taraflı olarak ambargo uygulanan ülkeler (Ermenistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi)
• Sınır ticaret merkezleri kapsamında yapılacak ihracat,
düzenlenmesi gereken belgeler, müracaat edilecek kurum ve kuruluşlar ile işlemlerde izlenmesi gereken prosedürler değişebilmektedir.
 
İhraç Edilecek Ürüne Göre İşlemler Nelerdir?
• Kontrol edilmesi gerekli listeler bulunmaktadır. Aşağıda yer alan listelerin kontrolünün yapılması gerekmektedir;
􀀹 Kanun ve kararnamelerle ihracı yasaklanmış veya belirli bir kurum/kuruluşun iznine bağlanmış ürünlerin ihracatında,
􀂾 İhracı Yasak Mallar Listesi (Bakınız Ek. 2)
􀂾 İhracı Ön İzne Bağlı Mallar Listesi (Bakınız Ek. 3)
􀀹 “İhracı Kayda Bağlı Ürünler”in ihracatında, (Bakınız Ek. 1)
􀀹 “Kimyasal Silah Sözleşmesi Ekinde Yer Alan Kimyasal Maddelerin İhracatına İlişkin Tebliğ”in ekinde yer alan I, II, III sayılı listelerde yer alan maddelerin ihracatında,
• Özel uygulamalara tabi ürünlerin ihracatında hazırlanması gereken belgeler bulunmaktadır. Söz konusu ürünlerle ilgili olarak düzenlenmesi gerekli belgeleri aşağıda olduğu gibi sıralayabiliriz;
􀀹 İhracı Zorunlu Standarda Tabii Ürünler (Bakınız Ek. 12) listesinde yer alan ürünlerin ihracatında Standart Kontrol Belgesi,
􀀹 İmalatçının Analiz Belgesi
􀀹 Bitki Sağlık Sertifikası,
􀀹 Hayvansal Ürünlerle İlgili Sağlık Sertifikası,
􀀹 Zirai Karantina Belgesi,
􀀹 Borsa Tescil Beyannamesi,
􀀹 Nihai Kullanım Sertifikası,
􀀹 Kotaya Tabi Ürünlerin İhracatı
􀀹 İmalatçının Analiz Belgesi
􀀹 Orman/Tekel Nakliye Tezkeresi
 
İhracat Şekline Göre İşlemler Nelerdir?
Kanun, kararname veya uluslararası anlaşmalarla ihracı yasaklanmış veya belli bir merciin iznine bağlı kılınmış mallar
grubunda ve İhracat Yönetmeliği Eki’ndeki Kayda Bağlı Mallar Listesi’nde yer almayan malların ihracı,
Özellik Arz Etmeyen İhracat
İhracat Yönetmeliği Eki’ndeki Kayda Bağlı Mallar Listesi’nde yer alan malların ihracı, Kayda Bağlı İhracat
İki veya çok taraflı kredi anlaşmaları dışında kalmak kaydıyla, ithalatçı ihracat bedeli dövizin Kambiyo Mevzuatında öngörülen süreleri aşacak şekilde ödenmesini şart koşuyorsa,
Kredili İhracat
Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere komisyonculara, dış alıcılara, şube veya temsilciliklere mal gönderiliyorsa, 
Konsinye İhracat
Malların bir bedel karşılığında, belirli bir süre kullanılmak üzere geçici olarak ihracı söz konusu ise,
Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat
Yabancı bir ülkeden satın alınan bir malın, transit olarak veya doğrudan başka bir ülkeye ihracı söz konusu ise, 
Transit Ticaret
İhraç veya ithal edilen mal, hizmet veya teknoloji transferi bedelinin kısmen veya tamamen mal, hizmet, teknoloji transferi
veya kısmen döviz ile karşılanması durumunda,
Bağlı Muamele
Serbest bölgelere yapılacak ihracat söz konusu ise, 
Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat
Karşılığında yurda bir bedel getirilmeksizin yurt dışına mal gönderilmek isteniyorsa, 
Bedelsiz İhracat
Müteahhitseniz ve yurtdışında inşaat, tesisat ve montaj işleri almışsanız; bu iş için kesin veya geçici olarak yurtdışına mal ihraç etmek istiyorsanız,
Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri
Kimyasal Silahların Geliştirilmesinin, Üretiminin, Stoklanmasının ve Kullanımının Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme eki Liste-1, Liste-2 ve Liste-3’te yer alan kimyasal maddelerin ihracatı
Kimyasal Silahlar Sözleşmesi Ekinde Yer Alan Kimyasal Maddelerin İhracatı
Offset anlaşmaları çerçevesinde yapılacak ihracatta, Offset Serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden kısmen veya tamamen muaf olarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesinde kullanılması ve bu kullanma sırasında olağan yıpranma dışında herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracını sağlayan rejimdir.
Geçici İthalat Rejimi
İthal edilmiş bir malın işlem görmüş eşya olarak ihracı söz konusu ise, 
Dahilde İşleme Rejimi
İhraç edilmiş bir malın işlem görmüş eşya olarak ithalatı söz konusu ise, 
Hariçte İşleme Rejimi
Turistlerin ülkelerine dönüşlerinde miktar ve değer kısıtlaması olmaksızın satın aldıkları malları beraberlerinde götürebilmeleri ile ilgili satışlarda,
Bavul Ticareti
Yurt dışında düzenlenecek fuar ve sergilere milli düzeyde veya bireysel olarak katılmak istiyorsanız,
Uluslararası Fuar ve Sergilere Katılım
İthal edilmiş yeni veya kullanılmış malların ihracı söz konusu ise, 
İthal Edilmiş Malın İhracına İlişkin Mevzuat
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine komşu ülkelere sınırı bulunan illerinde kurulacak sınır ticareti merkezlerinde yapılacak ihracat ve ithalatı kapsamaktadır.
Sınır Ticareti Merkezleri
 
İhracat Yapılacak Ülkeye Göre İşlemleri Nasıl Detaylandırabiliriz?
Avrupa Birliği’ne (AB) Üye Ülkelere Yapılacak İhracat ve Gümrük Birliği Gümrük Birliği, en genel ifadeyle Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki ticarette mevcut gümrük vergileri, eş etkili vergiler ve miktar kısıtlamalarıyla, her türlü eş etkili tedbirin kaldırıldığı; ayrıca, birlik dışında kalan üçüncü ülkelere yönelik ortak gümrük tarifesinin uygulandığı bir ekonomik entegrasyon çeşidi olarak tanımlanmaktadır.
• Gümrük Birliği ile sanayi ürünlerinin taraflar arasında serbest dolaşımı öngörülmektedir.
• AB kaynaklı sanayi ürünlerinin ithalatında uygulanan gümrük vergileri, eş etkili vergiler ve Toplu Konut Fonu kaldırılmıştır.
• Üçüncü ülkelerden sanayi ürünleri ithalatında topluluk tarafından Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) uygulanmaktadır.
• İşlenmiş tarım ürünleri de Gümrük Birliği kapsamında yer almaktadır.
􀀹 Söz konusu ürünlerin ithalatında, topluluk sistemi ile uyumlu olarak oluşturulan yeni mevzuat çerçevesinde, gümrük vergisi ve toplu konut fonu (tarım payı) bütün ülkeler kaynaklı ürünler için uygulanırken, gümrük vergisi oranı (sanayi payı) sadece üçüncü ülkeler menşeli ürünlerde uygulanmaktadır.
• Tarım ürünlerinin serbest dolaşımının sağlanması, Türkiye’nin, topluluğun ortak tarım politikasına uyumu ertesinde mümkün olabilecektir. Avrupa Birliği'ne yönelik tarım ürünleri ihracatında EUR.1 belgesi düzenlenmektedir.
• Türkiye ile AB arasındaki ticarette, malların karşılıklı olarak tanınan tavizlerden yararlanmaları A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenmesine bağlıdır. Bir başka ifade ile A.TR Dolaşım Belgesi’nin, yalnızca Türkiye'den AB'ye veya AB'den Türkiye'ye doğrudan nakledilen eşya için düzenlenen ve Türkiye ya da AB'de serbest dolaşımda bulunan eşyanın Türkiye-AB Gümrük Birliği çerçevesinde tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, odalar tarafından düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen bir belgedir. 
􀀹 A.TR Dolaşım Belgesi, eşyanın Gümrük Birliği, gümrük bölgesinde serbest dolaşımda olduğunu belgelemekle birlikte, menşeini ispat edici değildir.
􀀹 Çıkış gümrüğünde vize ettirildiği tarihten itibaren 90 gün içinde varış gümrüğüne ibraz edildiğinde ithalatçı ülke gümrüklerinde vergi indirim hakkı sağlayan belgedir.
􀀹 Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ürünlerinde, Türkiye ile topluluk arasında parafe edilen serbest ticaret anlaşması kapsamı ürünlerin ticaretinde EUR.1 belgesi düzenlenecektir.
􀀹 AKÇT Anlaşması uyarınca, kömür de dahil olmak üzere, sadece tek aşamalı üretim işleminden geçen belirli demir-çelik hammadde veya ara ürünleri (demir çelik çubuklar, filmaşin, kütük, slab, saclar v.s. gibi) AKÇT mal listesi kapsamında yer almaktadır. İleri bir işlemeye tabi ürünler ise (galvanizli dikişli ve kaynaklı tüp, borular, somun, cıvata v.b.) AKÇT kapsamı dışındadır.
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) Kapsamında Yapılacak İhracat
Serbest ticaret anlaşmalarının amacı taraf ülkeler arasında ticarete yönelik engellerin tedricen kaldırılması suretiyle kolaylaştırılması ve ticarete engel getirilmemesi olarak belirlenmiştir.
• AB ile gerçekleştirilen Gümrük Birliği taraflar arasında ortak ticaret politikası uygulanmasını zorunlu kılmıştır. Bu durum AB’nin tercihli anlaşmalarından başlayarak üçüncü ülkelerle serbest ticaret anlaşması müzakerelerinin ele alınmasını gerektirmiştir.
• Türkiye-AB Gümrük Birliği’nde malların serbest dolaşımı ilkesi bulunduğundan, gümrük vergileri tahsil edilmek suretiyle ithal işlemleri tamamlanan tüm sanayi ürünleri taraflar arasında serbest ticarete konu olabilmektedir.
• Ayrıca bölge içerisinde malların serbest dolaşımını sağlayan Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi'ne 1 Ocak 1999 tarihi itibarıyla taraf olmuştur. 
• EUR.1 Belgesi, serbest ticaret anlaşmaları kapsamında taraf ülkeler menşeli ürünlerin tavizlerden yararlanmalarını sağlayan bir belgedir.
• Çıkış gümrüğünde vize ettirildiği tarihten itibaren 4 ay içinde varış gümrüğüne ibraz edilmesi durumunda tavizlerden ithalatçı yararlanabilmektedir.
• EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmiş bir eşya için ayrıca Menşe Şahadetnamesi düzenlenmesi gerekmemektedir.
Serbest Ticaret Anlaşmalarının Amaçları
􀀹 AB’nin ortak ticaret politikasına uyum,
􀀹 İhracatın ülke ve madde bazında çeşitlendirilmesi,
􀀹 Anlaşma imzalanan ülke pazarında diğer tercihli ülkeler ile eşit koşullara sahip olunması,
􀀹 Girdi maliyetlerinin düşmesinin yaratacağı rekabet avantajı,
􀀹 Avrupa menşe kümülasyonuna dahil olmak ve bu kapsamda ortaya çıkacak yeni ticaret olanaklarından yararlanmak,
Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması İmzalayan Ülkeler: EFTA Ülkeleri (İsviçre, Norveç,İzlanda ve Lihtenştayn), İsrail, Romanya, Bulgaristan, Makedonya, Hırvatistan, Bosna–Hersek,Filistin, Tunus Fas, Suriye.
Türkiye ile Müzakere Aşamasında Bulunan Ülkeler: Mısır, Lübnan, Ürdün, Arnavutluk,Faroe Adaları, Güney Afrika, Meksika.
 
Genel Preferanslar Sistemi (GSP) Kapsamında Türkiye’ye Taviz Tanıyan Ülkelere İhracat
Gelişmekte olan ülkelerin bazı ihraç mallarına gelişmiş ülkeler tarafından karşılıksız ve ayırım gözetmeksizin imtiyaz tanınmasına olanak sağlayan bir düzenlemedir.
• Tavizlerden yararlanılabilmesi için ihracatın ilgili ülkelerden birine yapılması ve ürünün o ülkenin taviz tanıdığı GSP listesinde yer alması gerekmektedir.
• Genelleştirilmiş Preferanslar Sisteminin sağladığı tavizli gümrük oranlarından yararlanılması için preferans tanıyan ülkelere yapılacak ihracatta “Özel Menşe Şahadetnamesi” düzenlenmesi gerekmektedir.
• Ülkemiz bu sistem çerçevesinde ABD, Avustralya, Kanada, Japonya, Yeni Zelanda, Rusya Federasyonu preferanslarından yararlanmaktadır.
• Belgenin tanımında aranacak en önemli konu menşe kriteridir.
• Dört nüsha olarak eksiksiz ve usulüne uygun olarak doldurulan özel menşe şahadetnameleri odalarca beyan tasdiki işlemine tabi olmaktadır. Odalarca düzenlenmesinden sonra bir yazı ekinde DTM ve Bölge Müdürlüğüne gönderilmektedir.Buralardan da alınan onaydan sonra iki örneği ihracatçıya geri verilmektedir.
• Rusya Federasyonuna GSP kapsamında yapılan ihracatta menşe şahadetnamesinin DTM (Anlaşmalar Genel Müdürlüğü) tarafından 23 numaralı kaşe ile onaylanması gerekmektedir.
• Avustralya ve Yeni Zelanda için resmi tasdik gerekmemektedir.
ABD GSP’den Yararlanabilmek İçin Gerekli Koşullar
􀀹 İhraç ürününün armonize sistem esaslı Gümrük İstatistik Tarife Pozisyon (GTİP) numarasının ilk sekiz rakamı GSP listesinde yer alması gerekmektedir.
􀀹 ABD’li ithalatçı ilgili ürünü sizden ithal ettiği taktirde gümrük vergisi ödemeyeceğini bilmelidir.
􀀹 Ürününüzün değerinin en az % 35’i Türkiye kaynaklarınca üretilmiş olmalıdır.
􀀹 GSP listesinde olan ürününüzün Rekabet İhtiyacı Limitine (Rekabet İhtiyacı Limiti bir tavanı ifade etmektedir. Söz konusu limitin geçilmesi halinde herhangi bir ülke herhangi bir üründe otomatik olarak GSP uygulamasını kaybedebilmektedir.) maruz kalıp kalmadığını kontrol edilmelidir.
􀀹 İhraç işlemleri sırasında GSP listesinde yer alan ürününüzün GTİP numarasının önüne “A” işaretinin konulması gerekmektedir.
􀀹 İhraç ürününü ABD’ye doğrudan sevk edilmelidir.
􀀹 Belgelerinizde nihai varış noktası olarak ABD gösterilmelidir.

Etiketler: ihracat prosedürleri, ihracat çeşitleri, ihracat uygulamaları, ihracat mevzuatı, ihracat ithalat eğitimi, dış ticaret uzmanlığı, dış ticaret