İthalat Çeşitleri


DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGELİ İTHALAT


1995 yılı sonuna kadar dış ticaret eğitimi ihracat teşvik belgesi olarak işlem yaptığımız belge 1996 yılı başında gümrük birliğine girmemiz münasebetiyle dahilde işleme izin belgesi olarak değiştirilmiştir. Değişim sadece isim olarak yapılmıştır. Belgenin işlevi aynı olarak devam etmektedir.


G.K. 108 Maddesi kapsamında gerçekleştirilen dış ticaret eğitimi ithalat işlemine D.İ.İ.B. ithalat denilir.


Serbest dolaşımda olmayan eşya, işlem görmüş ürünlerin üretimde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlamak suretiyle yapılan ithalat işlemidir. Eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihracı halinde, teminat iade olunur.


Dikkat edilmesi gereken en önemli husus getirilecek olan dış ticaret eğitimi malzemenin G.T.İ.P. (gümrük tarife istatistik pozisyonu) nun iyi bilinmesi ve bu doğrultuda DİİB.’ne yazdırılmasıdır.


D.İ.İ.B. Kapsamında getirmiş olduğumuz malzeme 8 haneli olarak belirtilmiş olan G.T.İ.P. Gümrüklerde yapılan muayene sonucunda istatistik veya tarife değişiminde D.İ.İ.B. Kapsamından çıkacak ve işlemin devam edebilmesi için dış ticaret eğitimi ihracatçı birliklerinden muayenede çıkan tarife ekletilecektir. Aksi taktirde işlem D.İ.İ.B. Olarak devam etmez ve kati ithalat şeklinde sonuçlandırılır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise d.i.i.b. İthalatı yapılmak istenen malzemenin birim kıymeti “ham kumaş=1,50 $/mt  boyalı kumaş=2,- $/mt. İplik=1,50 $ kg.”  Düşük olamaz eğer mahreçten alınan malzeme bu fiyatların altında ise, faturadaki kıymet ile verilen kıymetler arasındaki fark beyannameye fiyat farkı olarak beyan edilir.


 


İHRACAT 2001/7 SAYILI TEBLİĞ KAPSAMINDA İTHALAT


31/10/2001 gün ve 24569 sayılı ihracat 2001/7 sayılı tebliğ kapsamında yapılan D.İ.İ.B. kapsamı ithalat şeklidir.


Geçici ithal yolu ile gelen malzeme ticaret politikası önlemlerinden yararlanmayıp, teminat yatırılmak sureti ile gümrüklerden yapılan ithalatıdır.


Geçici ithal yolu ile çekilecek eşya aksesuar veya yardımcı malzeme olarak kullanılır (fermuar, çıtçıt v.s.) Bu eşyaların yurtta kalma süresi 12 aydır bu süre zarfı içinde eşya yurt dışı edilmiş olması gerekir veya süresi dahilinde gümrüğe mücbir sebep göstererek ek süre talep edilir ve süre sonunda malzeme yurt dışına gönderilir. Bunlarda yapılamayıp sipariş iptal durumu söz konusu dış ticaret eğitimi ise gümrüğe yine süresi içerisinde dilekçe ile müracaat edilerek malzeme ya mahrecine gönderilir yada gümrüğe terk edilir malzemenin durumuna göre malzeme üzerinde marka bulunmuyorsa kati ithal edilebilir. G.K. 56/2 maddesi kapsamında gelen malzemeler hariç(etiket, zarf, şerit, damga, v.b.).


Gelen malzemenin süresi içerisinde ihracatı yapılmamış dış ticaret eğitimi ve ek süre talebinde de bulunulmamışsa cezai durum söz konusudur malzeme gümrüğe alınır cezaları ve gecikme faizleri ile birlikte tahsil edilir.


Geçici ithali yapılıp tekrar ihraç edilen eşya gümrük idarelerine başvurularak ithalatta alınan teminat tutarları mükellefe iade edilir.


Unutulmaması gereken en önemli husus bedelsiz ithalat hariç bedelli geçici ithalatlarda en fazla 10.000,- USD kadar geçici ithalat yapılabilir.


 


G.K. 128 MADDESİ KAPSAMINDA YAPILAN İTHALAT


Serbest dolaşıma girmemiş eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen dış ticaret kursu muaf olarak ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma haricindeki herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir.


Geçici ithal yolu ile çekilecek eşya g.k. 128 maddesine göre ambalaj malzemesi olarak kullanılır (karton kutu, plastik poşet v.s.) Bu eşyaların yurtta kalma süresi 6 aydır bu süre zarfı içinde eşya yurt dışı edilmiş olması gerekmektedir


Eğer’ ki eşyanın süresi dahilinde dış ticaret eğitimi yurtdışı edilemeyeceği anlaşılırsa gümrüğe mücbir sebep göstererek ek süre alına bilir. Süre sonunda malzeme yurt dışına gönderilir.


Bu işlemlerde yapılmayıp siparişin iptal durumu söz konusu ise gümrüğe yine süresi içerisinde dilekçe ile müracaat edilerek malzeme ya mahrecine gönderilir yada gümrüğe terk edilir malzemenin durumuna göre malzeme üzerinde marka bulunmuyorsa kati ithal edilebilir.


Gelen malzemenin süresi içerisinde ihracatı yapılmamış ve ek süre talebinde de bulunulmamışsa cezai durum söz konusudur malzeme gümrüğe alınıp cezaları ve gecikme faizleri ile birlikte tahsil edilir.


Geçici ithali yapılıp tekrar ihraç edilen eşya gümrük idarelerine başvurularak dış ticaret eğitimi ithalatta alınan teminat tutarları mükellefe iade edilir.


 


YATIRIM TEŞVİK BELGELİ İTHALAT


Yatırım teşvik belgesi başbakanlık hazine müsteşarlığı teşvik ve uygulama genel müdürlüğünden global liste ile birlikte alınır.


16.06.1998 tarihli ve 23374 sayılı resmi gazetede yayımlanan teşvik tebliği gereğince global liste muhteviyatı tüm malzemeler gümrük vergisinden muaftır ayrıca ithal edilecek malzeme makine ve teçhizat kapsamı dahilinde ise k.d.v. % 0. Olarak beyan edilir ve malzeme gümrükten çıkartılır eğer k.d.v. İstisnası yoksa k.d.v. Tutarı teminata bağlanarak ithalatı serbest bırakılır.


Dikkat edilmesi gereken nokta global liste birim fiyatı ile fatura birim fiyatı arasındaki fark +/- %50 aşmamalıdır ve gelen malzeme mutlaka global listesinde olmalıdır. Eğer getirilecek malzeme eski ve kullanılmış ise global sıra numarasında kullanılmıştır ibaresi mutlak surette bulunmalıdır.


 


MAKİNA İTHALATINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSULAR


İthalat rejimi kararına göre bazı Makinaların kullanılmış olarak ithaline şartlı olarak dış ticaret eğitimi için izin verilmiştir. 2002/9 sayılı tebliğ gereğince ithalat işlemleri Ankara tır, Konya ve kayseri güm.müd., Mersin ve Adana güm.müd., İzmit güm.müd, Gaziantep güm.müd. Bursa ve Eskişehir güm.müd. İzmir tır ve denizli güm.müd. Erenköy ve ambarlı güm.müd. Yapılır.


Malzeme eğer yatırım teşvik belgesi ve g.k.168 mad. (geri gelen) kapsamında ise geldikleri gümrüklerden işlemleri sonuçlandırılır.


Malzemenin yaşı, 0-10 yaş gurubu olursa normal ithalat işleminde uygulanan vergi hadleri uygulanır.


10 yaşından eski olursa makine ithalatına izin verilmez.


Malzemeye yeni beyan edip eski çıkması veya 10 yaşında beyan edip daha eski çıkması kaçakçılık unsuru oluşturur ve gümrük müşaviri ve ithalatçı firmaya 1918 sayılı kaçakçılık veya toplu kaçakçılık suçundan dava açılır.


Eğer 10 yaşından büyük makine ithalatı yapılmak isteniyor ise yatırım teşvik belgesinde global listeye yaş haddi aranmayacaktır ibaresi konularak ithalatı serbest bırakılır veya gümrükler genel müdürlüğünden ithalat izni alınır.


 


GERİ GELEN EŞYA


G.K.168 Mad. kapsamında Serbest dolaşımda bulunan eşya, Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edildikten sonra 3 yıl içinde yeniden serbest dolaşıma girmesi halinde ve beyan sahibinin talebi üzerine, ithalat vergilerinden muaf tutularak yapılan ithalat şeklidir.


Geri gelen eşya statüsünde ithali yapılan malzeme ile ilgili olarak ihracat esnasında devlet den yararlanılmış olunan tüm istisnalar ve teşvikler devlete tekrar iade edilir örneğin vergi dairesinden alınan k.d.v. İndirimi tekrar vergi dairesine veya gümrük veznesine yatırılır.


İhracatçı firma hiçbir iade almamış ise bu işlem için herhangi bir vergi ödemeden 0 vergi ve 0 k.d.v. ile malzemeler gümrükten çekilir. Yapılmış olunan ihracat iptal edilir. Eğer ihracatında farklı ülke menşeili malzemeler kullanılmışsa bu malzemeler gümrük gözetimi altında söktürülerek tutanakla gümrüğe terk edir.


Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus İhracat esnasında kesilen faturadaki birim kıymetle mahreç ülkeden gelen iade faturasındaki birim kıymetin aynı olmasıdır.


 


TAMİR AMAÇLI İTHALAT


İhracatı gerçekleşen eşyanın alıcısı tarafından ürün üzerinde tamir, düzeltme ve ambalajlama yapılması için iade edilen eşyadır. Bu ithalat ihracat 2001/7 sayılı tebliğ kapsamında olup bununla ilgili gümrük giriş beyannamesi düzenlenir. İlgili gümrükten tescil ve muayene işlemi yapılır kıymeti eğer 10.000,- USD fazla ise gümrük idaresi tamir olacağıda dair eksper raporu isteyebilir.


Bu işlemle alakalı gümrük vergisi ve k.d.v. Teminata bağlanır. İthali yapılan malzemenin tamir işlemleri bitince ithalat işleminde ticaret odasından rapor alınmışsa ihracında’ da tekrar ticaret odasından eksper tayini istenir eksper tamirinin yapılıp yapılmadığını kontrol eder ve ihracatına müsaade eder. Eşyaların tescil tarihinden itibaren süresi 12 aydır. Dikkat edilmesi gereken nokta ihracatta kesilmiş olan faturadaki birim kıymeti ile ithalat faturasındaki birim kıymet aynı olmak zorundadır.


 


ATA KARNELİ İTHALAT


Gümrük Kanununun 128 maddesi ve ilgili yönetmeliğin 427 maddesi kapsamında yapılan geçici ithalat şeklidir.


Yetkili bir gümrük idaresine, Taraf olduğumuz uluslar arası sözleşme hükümlerine göre düzenlenmiş ATA karnesinin ibrazı rejim için izin talebi ve karnenin tescili ise, geçici ithalat rejimine giriş izni olarak kabul edilir. (Ayrıca herhangi bir ithalat beyannamesi düzenlenmez.)


Gümrük idaresi, ATA Karneleri Hakkındaki Gümrük Sözleşmesine taraf bir ülke tarafından düzenlenmiş, kapsak sayfasının ilgili bölümü gümrük yetkilileri tarafından onaylanmış ve Türkiye Gümrük Bölgesinde geçerli ATA karnelerini Kabul eder.


ATA karnesi kapsamanda fuar, panayır, uluslar arası yarışmalarda kullanılan malzemeler ve deneme maksatlı malzemeler getirilebilir. Kiralama yolu ile makine getirilemez. ATA karnesi belgesinin süre sonu belge üzerinde belirtilmiş olup. Malzemenin yurt içinde kalma süresi tescil tarihi itibari ile 6 aydır. Bu süre Belge üzerine kayıt yapılır, ayrıca bu süre uzatılabilir.


ATA karnesi kapsamı eşyanın kesin ithalatı yapılabilir. Malzeme gümrüğe alınıp ilgili ithalat evrakları düzenlenmek kaydı ile malzemenin ilgili gümrükten fiili ithalatı yapılır.


 


LEASINGLI İTHALAT


Leasıng’li ithalat işlemi finans kurumu ile malı alan firma tarafından noterden onaylı Leasıng sözleşmesi ile yapılır. malzeme gümrüğe finans kurumu adına gelmelidir malzeme beraberi gelen ithalat evrakları finans kurumu adına düzenlenmelidir. Leasıngli ithalatta eşya A.T. ve serbest ticaret anlaşması yapılan ülkeden geliyorsa ATR veya EUR-1 belgesi ile g.v. 0 K.D.V. ise makine ithalatlarında  % 1 araba ithalatında ise %8 olarak ödenir. diğer ülkelerden geliyor ise g.v. oranı dahilinde gümrüğe yatırılır.


 


TRANSIT TİCARET


G.K. 84 maddesi kapsamında yapılan işlem şeklidir. İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerinde tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş eşyanın Gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi İçinde bir noktadan diğerine taşınması işlemidir.


İki şekilde uygulanmaktadır.


a) Transit Ticaret
b) Adi Transit
 


TRANSİT TİCARET:


Türkiye ‘ye gelip malın asli nitelikleri değişmeden yapılan ticaret şeklidir. Malzeme Türkiye ‘ye gelir bankadan transit ticaret beyannamesi tasdik ettirilir ve  karlı fatura ile birlikte gümrüğe müracaat edilir. Gümrük  transit aktarma beyannamesi ile birlikte  malzemeyi yurt dışı eder. Bu işlemde transit olunacak malzeme ticaret politikası önlemlerinden yararlanmaz.


 


ADİ TRANSİT


Malzeme Türkiye üzerinden başka bir ülkeye gideceği zaman uygulanan işlemdir. Örneğin malzeme Bulgaristan ‘dan gelip İran‘a Türkiye üzerinden gidecek ise Bulgaristan bütün evrakları İran da ki firma üzerine düzenler ve taşıt vasıtasındaki manifestoya transit şerhi koyarak malzemeyi Türkiye ‘ye gönderir Türkiye ‘de aktarma beyannamesi ile ilgili vasıtaya yüklenerek İran’a malzemeyi gönderir.


 


FUAR AMAÇLI İTHALAT


İhracat tebliği 2001/7 sayılı kapsamda yapılan ithalat biçimidir. Fuar amaçlı ithalat için gelen malzemeye ilgili ithalat beyannamesi düzenlenir. Gümrük vergileri ve KDV teminata bağlanarak ithalat sonuçlandırılır. Malzemenin süre bitimi, fuar bitimine müteakip bir aydır.


İthalat yapılabilmesi için, ilgili fuardan süre sonunu belirten yazı ile stand olduğunu bildiren belge alınıp ilgili gümrüğe müracaat edilir.


Malzemenin ihracına müteakip yatırılan teminat geri iade edilir.


Fuar kapsamında gelen malzemenin Kati ithalatı yapılabilir. Öncelikle malzeme Gümrük denetimi altındaki ambara alınıp satış işlemi bitip ilgili evraklar düzenlendikten sonra eşyanın kati ithalatı yapılır.


 


BEDELSİZ İTHALAT


10/10/2000 gün ve 2000/1260 sayılı karar gereğince döviz transferi yapılmaksızın gerek kamu kurumları gerekse özel hukuk tüzel kişileri veya gerçek kişiler tarafından serbest dolaşıma sokulacak eşya ile ilgili işlemlerin yürütülmesine bedelsiz ithalat denir.


Bedelsiz ithalatta ve bedelli ithalattaki tek fark bedelsiz ithalatta sadece döviz transferi yapılmaz,


Bununla birlikte alınması gereken vergi ve k.d.v. tutarı tahsil edilir ve varsa kota ve gerekli izinler alınır.


Dikkat edilmesi gereken hususlar, fatura orjinal olmalı ve fatura üzerinde “bedelsizdir” ibaresi bulunmalı ve gümrük için bir değer taşımalıdır.


 


BEDELSİZ İTHALAT EDİLEBİLECEK EŞYA LİSTESİ (Seri No.2)


a) Miktarı ticari teammüllere uygun numune ve/veya maddeler, hediyeler, reklam eşyası
b) Daha önce usulüne uygun olarak yurda ithal edilmiş maddelerin ticari teammüller gereğince gönderilen parçaları ile imalatçının veya ihracatçının verdiği garanti icabı garanti süresi içinde yenilenmesi gereken parçalar.
c) Sanayiciler tarafından, imalat ve montaj için demelerde kullanılmak üzere veya örnek olarak getirilecek sanayi mamülleri.
d) Genel ve Katma bütçeli dairelere, özel idarelere, belediyelere, kamu iktisadi teşebbüslerine ve sermayesinin yarısı veya yarısından fazlası bu idare ve teşebbüslere ait kuruluşlara, özel kanunla kurulmuş banka ve kuruluşlara bedelsiz olarak gönderilen mallar.
e) Daha önce usulüne uygun olarak ithal edilmiş bulunan mallarda tespit edilen ağırlık ve miktar noksanlığı ile hasarın giderilmesi amacıyla gönderilen aynı cins ve evsaftaki mallar.
f) Yabancı firma kurum ve kuruluşların Türkiye’de bulunan şube ve irtibat bürolarına, büro faaliyetlerinde kullanılmak üzere, yurt dışındaki merkezlerinden bedelsiz olarak gönderilen ticari teammüle uygun malzemeler.
g) Çeşitli sebeplerle yurt dışına geçici olarak çıkarılan vasıtaların değiştirilen motorları.
 


Adet ve kilo miktarı fazla gelen malzemelerin gümrükten çekilebilmesi için İstanbul ticaret odası’ n dan ithalat öncesi mal faturası ile birlikte müracaat edilip numune belgesi alındıktan sonra bedelsiz ithalatı yapılabilir.


Değeri 60.000,- USD aşmayan bedelsiz ithalat talepleri gümrük idarelerince, 60.000,- USD fazla olan bedelsiz ithalat talepleri gümrükler genel müdürlüğünce incelenip sonuçlandırılır.


 


TAŞIT ÜSTÜ İŞLEM VE YEDDİ EMİN


Gümrükte eşyaların bazıları gümrük tarife pozisyonuna göre gümrük antreposuna ve geçici depolama alanına konulmaya bilir. Direk olarak eşyanın getirildiği aracın üzerinde gümrüklenir. Bu araç tır, gemi ve vagon üzerinde olabilir. Bu şekilde eşya aracın üzerinde iken yapılan gümrükleme işlemine taşıt üstü adı verilir.


Diğer işlemlere göre farkı;


1)      Taşıt üstü işlem formu düzenlenir


2)      Eşyanın vergilerinin bilgisayar sistemli değil ise %10 fazlası depo olartak, bilgisayarlı sistemden ithalat yapılıyor ise gümrük vergisi normal olarak yatırılır.


3)      Gümrüklerde işlem normale göre daha hızlı cereyan eder.


4)      İthalat işlemi malzeme gümrükten çekildikten sonra 48 saat içerisinde bitirilir ve yatırılan depo mükellefe iade edilir.


5)      Fiili ithal tarihi çetelenin açıldığı tarihtir.(paranın vezneye yattığı veya malzemenin gümrükten çekildiği tarih)


Taşıt üstü işlem g.t.i.p. Karşılığında belirtilen ürünler için yapılır. Diğer ürünler bu kapsam dahilinde değildir. Gümrükten özel izinle taşıt üstü işlem yapılabilir örneğin 1 gemi dolusu sıvı malzeme gümrük ambarına boşalamaz. Dolayısı ile gümrük bu işlemle ilgili gerekli olan önlemleri alarak ithalat izni verir.